İBNÜL ARABİ’YE GÖRE RİCALU’L-GAYB

Ricâlu’l-Gayb Hiyerarşisi

Gizli olan hakikatlere ve sırlara vakıf oldukları ve herkes tarafından kolayca tanınmadıkları için ricâlu’l-gayb ismi verilen bu seçkin kişilerin arasında hiyerarşik bir düzen vardır.

Ricalu’l-gayb anlayışını sistematik bir tarzda ele alan İbnü’l-Arabî, özellik ve

mertebeyi esas alarak adamlığı yani ricalu’l-gaybı sınıflandırarak onların adlarını ve sayılarını verir.

O, ricâli iki kısma ayırır: Ricâlu’l-aded (sayı adamları) ve ricâlu’lmerâtib (mertebe adamları).

Ricâlu’l-aded, her dönemde sayıları değişmeyen, sabit olan ricâl tâifesi,

ricâlu’l-merâtibise, sayıları belli olmayıp, artıp eksilen ricâl tâifesidir.

Ricâlu’l-aded (sayı adamları), şunlardır:

Kutub veya gavs (bir tane),

İmâmân (iki tane),

 evtâd (dört tane),

abdâl (yedi tane),

nükabâ (on iki tane),

nücebâ (sekiz tane),

havârî (bir tane),

recebiyyûn (kırk tane),

hâtem (bir tane),

müctebûn/mustafûn (üç yüz tane, Hz. Âdem’in kalbi üzerindedirler),

ilahî gayret makamındaki ricâl (kırk tane, Hz. Nuh’un kalbi üzerindedirler),

selâmet makamındaki ricâl (yedi tane, Hz. İbrahim’in kalbi üzerindedirler),

mülûkü’t-tarikat (beş tane, Cebrâîl’in kalbi üzerindedirler),

ricalü’l-hayri’l-mahz (üç tane, Mikâîl’in kalbi üzerindedirler),

İsrâfîl’in kalbi üzerindeki veliler (bir tane),

ricalü’l-âlemi’l-enfâs (nefesler âleminin ricâli).

Ricâlu’l-âlemi’l-enfâs, Hz. Davud’un kalbi üzerindedirler ve şu kısımlara

ayrılırlar:

Ricâlü’l-gayb (on tane),

ricalü’z-zahir (on sekiz tane),

ricalü’l-kuvveti’lilahiyye (sekiz tane),

ricâlü’l-hannân ve’l-atfı’l-ilahî (on beş tane),

ricâlu’l-heybet ve’l-celâl (dört tane),

ricalü’l-feth (yirmi dört tane),

ricâlu’l-meârici’l-ulâ (yedi tane),

ricalü’t-tahti’l-esfel (yirmi bir tane),

ricalü’l-imdâdi’l-ilahî ve’l-kevnî (üç tane),

ricalü’l-ilahî ve’r-rahmanî (üç tane),

racülü’l-berzah (bir tane),

racülün vâhid (bir tane),

Sakitü’r-Refref bin Sakitü’l-Arş (bir tane- İbnü’l-Arabî’de belirli bir makama

işaret eden simgesel bir isimdir),

ricâlü’l-ğani billah (iki tane),

şahsun vâhid (bir tane),

ricâlu ayni’t-tahkîm ve’z-zevâid (on tane),

büdelâ (on iki tane),

ricâlü’l-iştiyak (beş tane),

ricâlü’l-eyyâmi’s-sitte (altı tane).

Ricâlu’l-merâtib(mertebe adamları) ise şunlardır:

Melâmiyye, fukarâ, sûfiyye, ubbâd, zuhhâd, ricalü’l-mâ, efrâd, ümenâ, kurrâ, ahbâb, muhaddesûn, ahillâ, sümerâ, verese, evliyâ.

Evliyâ da kendi aralarında çeşitli kısımlara ayrılırlar:

Enbiyâ, rusül, sıddîkûn, şühedâ, sâlihûn, müslimûn, mü’minûn, kânitûn, sâdikûn, sâbirûn, hâşiûn, sâimûn, hâfizûn, zâkirûn, tâibûn-tevvâbûn, mütetahhirûn, hâmidûn, sâihûn, rakiûn, sâcidûn, el-Âmirûne bi’l-Ma’rûf (iyiliği emredenler), en-Nâhûne ani’l-Münker (münkerden alıkoyanlar), hulemâ, evvâhûn, el-Ecnâdü’l-İlâhiyyûn (ilahî askerler), ahyâr, evvâbûn, muhbitûn, münibûn, mubsirûn, muhâcirûn, müşfikûn, el-Mûfûne bi-ahdi’llâh (Allah’ın ahdini yerine getirenler), vâsılûn, hâifûn, mu’ridûn ve küremâ.

Kaynak: TASAVVUFTA RİCÂLU’L-GAYB   /   Ahmet ATLI